ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi, Ermeni iddialarının tanınmasına ilişkin tasarıyı 22'ye karşı 23 oyla kabul etti.
Oylamaya bir milletvekili katılmadı.
Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Howard Berman, yaklaşık bir buçuk saat süren oylamanın ardından, tasarının kabul edildiğini açıkladı.
OYLAMA ÖNCESİ
Görüşmenin açılışında konuşan Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Howard Berman, "Hiçbir şeyin Türkiye'nin 'Ermeni soykırımı' gerçekliğine gözünü kapamasını haklı çıkarmadığı" görüşünü savundu.
Konuşmasında, "soykırımın" yirminin üzerinde ülke ve Avrupa Parlamentosu tarafından da tanındığını belirten Berman, "İnsan haklarının teşvikinde bir dünya lideri olarak ABD'nin de bu ülkelere katılmada ahlaki sorumluluğu bulunuyor" diye konuştu.
"Her ulusun kendi tarihiyle hesaplaşması" gerektiğini söyleyen Berman, "Türkiye'den bütün istediğimiz bu. Türkiye'nin 'soykırımın' gerçekliğini kabul etmesinin zamanı. Bu, Türk halkı için muhtemelen zor ve acılı bir süreç olacak, ancak günün sonunda Türk demokrasisini güçlendirecek ve Türk-Amerikan ilişkilerini daha iyi duruma getirecek' ifadelerini kullandı.
Berman, "Türkler bu tasarının ikili ilişkilerimiz için korkunç sonuçlar doğurabileceğini söylüyor. Gerçekten de belki bazı sonuçları olacaktır, ancak Türkiye'nin ABD ile olan ilişkilerine, en az bizim Türkiye ile olan ilişkilerimize değer verdiğimiz kadar değer verdiğine inanıyorum" diye konuştu.
Konuşmasında Nobel Edebiyat Ödülü alan Orhan Pamuk'a da değinen Berman, Pamuk'un 1915 olaylarıyla ilgili sözlerinden dolayı "ülkesinden kovulduğunu" ileri sürdü.
Oturum sırasında milletvekili Lethinen tarafından, ABD Başkanı Barack Obama'nın tasarının kabul edilmemesi yönündeki çağrısı da okundu.
Görüşmenin ikinci bölümünde ilk sözü alan milletvekili Mike Pence, 1915'te yaşanan olayları "soykırım" olarak tanıdığını, ancak ABD'nin çıkarları gereği tasarıya hayır oyu kullanacağını söyledi.
Türkiye ile ABD arasında Irak ve Afganistan gibi konularda stratejik ortaklığa işaret eden Pence, tasarının geçmesinin ABD'nin Irak ve Afganistan'daki çıkarlarına zarar vereceğini ve Amerikan askerlerinin hayatını riske atacağını belirtti.
Milletvekili Gerald Connolly, ABD'nin Türkiye ile ilişkilerinin taşıdığı büyük öneme dikkati çekerek "Eğer tasarı geçerse bu ilişkiler tehlikeye girer" uyarısında bulundu.
"Eylemlerimizin ne gibi sonuçlar doğurabileceğine iyi bakmalıyız" diyen Connolly, bu oylamanın geçmişe değil geleceğe yönelik olması gerektiğini kaydetti.
Milletvekili Dana Rohrabachez ise, "Türkiye ABD'nin dostu, ancak dostluk, gerçekleri görmememiz anlamına gelmez" dedi. Milletvekili Michael McCaul da Ermeni iddialarına destek vermekle birlikte tasarının zamanlamasına ilişkin kafasında soru işaretleri olduğunu kaydetti.
Tasarıya ilişkin oylamanın Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini rayından çıkarabileceği ve ABD'nin Irak ve Afganistan'daki askerlerini tehliye atabileceği uyarısında bulunan McCaul'un, "Tasarı için doğru zaman değil" sözünün ardından komitenin başkanı Berman söz alarak şakayla karışık "29 yıldır burada görev yapıyorum. Tasarı için hiçbir zaman 'iyi zaman' olmadı" dedi.
Berman'ın bu sözleri salonda tasarıya destek veren kişiler tarafından alkışlandı.
Tasarı Karşıtlarından Alkış
Dışişleri Komitesi Avrupa Alt Komitesi Başkanı William Delahunt da, tasarının Türkiye ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini tehliye sokabileceği uyarısında bulunarak, "Bu tasarıyı geçirerek bu süreci riske atmayalım" çağrısında bulundu.
Daha önceden Ermeni tasarılarına destek verdiği bilinen Delahunt'un bu sözleri tasarıya karşı olanlardan alkış aldı.
Lynn Woolsey, Kongrenin tasarıyı kabul ederek tasarıyı kabul eden ülkelerin arasına katılması gerektiğini söyledi.
Ted Poe ise bu tür tasarıların hiçbir şeyi değiştirmediğini, tarihte yaşananlarla ilgili nihai kararı her iki ülkenin halklarının vermesi gerektiğini ifade etti.
Tasarının geçmesinin ABD'nin çıkarına olmadığı görüşünü dile getiren Poe, tasarının geçmesiyle Türkler ve Ermenilerin çözüm için cesaretlendirilmiş olmayacağını kaydetti.
Tasarıya destek vereceğini bildiren Jim Costa da tasarı için doğru zaman olmadığını söyleyenleri eleştirerek, "Lütfen bana doğru zamanın ne zaman olduğunu söyler misiniz?" diye sordu.
Tasarıya ilişkin kararsızlar grubunda yer aldığı düşünülen Keith Ellison, "oyunun Türkleri üzebileceğini ve bunun için üzgün olduğunu" belirterek, tasarıyı destekleyeceğinin işaretini verdi.
Ancak Ellison, tasarının geçmesinin Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecine zarar vermeyeceğinden emin olunması gerektiğini söyledi.
Ron Paul da iki ülke aralarındaki meseleleri çözmeye çalışırken bu tasarıyı geçirmenin bir amaca hizmet etmeyeceğini söyledi.
Gus Bilirakis, Barbara Lee ve Brad Sherman da tasarıya destek veren grupta yer aldılar.
Sherman, "Soykırımın reddi bir son adım değil, gelecekteki bir soykırımın ilk adımıdır. Biz Türkiye'yi komünizmden kurtardık, Kuzey Irak'ta bir Kürt devletinin kurulmasından kurtardık, Avrupa Birliği sürecine destek verdik, onlar ise bizden gerçekliği reddederek korkakça davranmamızı istiyor" dedi ve tasarıya destek verenlerce alkışlandı.
Süreçten satır başları:
- Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Howard Berman'la dün görüştü ve tasarının geçmesinin Türkiye ile Ermenistan arasındaki süreci riske atacağına işaret ettiğini belirtti.
- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve ABD Başkanı Barack Obama dün bir telefon görüşmesi yaptı. Obama, "Protokollerin geçişi için hızlı davranın" derken, Gül, "İlişkilerin en iyi olduğu dönemde en kötü duruma düşmesine izin vermeyin" dedi.
Reuters'ın haberine göre adı açıklanmayan bir Amerikalı yetkili, Obama'nın Gül ile yaptığı telefon görüşmesinde protokollerin onay sürecinin tamamlanmasının Türkiye-Ermenistan ilişkileri açısından önemine işaret ettiğini belirtti.
Beyaz Saray sözcüsü Mike Hammer da Obama'nın, Türkiye'nin Ermenistan ile ilişkilerin normalleştirilmesi yolundaki çabalarını takdirle karşıladığını bildirdiğini ifade etti.
- Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, tasarının oylanmasına saatler kala bir açıklama yaptı ve "Türk-Amerikan ilişkileri belki de tarihinin stratejik bakımdan en fazla işbirliği ihtiyacı içinde olunan çok önemli bir dönemini yaşamaktadır. Dünyada değişik bölgelerde hangi dosyayı açarsanız açın, küresel alanda hangi dosya ile ilgilenirseniz ilgilenin Türk-Amerikan ilişkilerine duyulan ihtiyacı fark edersiniz" dedi.
- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile bir araya geldi. Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, Müsteşar Yardımcısı Naci Koru ve diğer yetkililerin de hazır bulunduğu Başbakanlık Merkez Bina'daki görüşme, yaklaşık 45 dakika sürdü.(cnn)
