Avustralya'da yaşayan ve kendisini Çanakkale Savaşları'nı araştırmaya adayan yazar Vecihi Başarın, hayalinin savaş sırasında batırılan "AE2" denizaltısı ve batıran Sultanhisar torpido botunun kaptanları ve mürettebatının torunlarını bir araya getirmek olduğunu söyledi.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Türk-Avustralya Kültür Merkezi'nde, "Çanakkale Boğazı'nın Derinliklerinde" adlı yeni kitabı için düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan Başarın, Sultanhisar'ın kaptan ve mürettebatının torunlarına seslenerek, kendisiyle irtibat kurmalarını istedi.Başarın, eşi Hatice Hürmüz Başarın ile birlikte yazdığı söz konusu kitapta, Çanakkale Savaşları'nda karşı karşıya gelen AE2 denizaltısı ile Sultanhisar torpido botunun hikayesini, kaptanların anılarından alıntılarla yazdığını söyledi. Çanakkale'ye birkaç yıl önce 30 kişilik Avustralyalı heyetle denizaltıyı araştırmak üzere geldiklerinde Sultanhisar'ın kaptanı ve komutanı Ali Rıza Bey'in hikayelerini ve anılarını yazdığını öğrendiklerini belirten Başarın, hem onu hem de AE2'nin kaptanını hatıralarını okuyunca, çok ilginç olaylar yaşadıklarının ortaya çıktığını ifade etti. Denizaltının hikayesinin Avustralya, torpido botun ise Türkiye yönüyle anlatıldığını, kendisinin bu anıları bir araya getirdiğini belirtti. Kitabın geçen yıl Avustralya'da ''Beneath the Dardanelles'' adıyla yayımlandığını, üç ay önce de Türkçe'ye çevrildiğini kaydeden Vecihi Başarın, "Her iki ülkede de büyük ilgi gördü. AE2 denizaltısının kaptanı ve mürettebatın, savaştan sonra serbest bırakılmalarının ardından memleketlerine dönmüş. Avustralya'nın Sydney, Melbourne ve Perth şehirlerinde torunlarına ulaşarak tanıştım. Bana, Sultanhisar torpido botunun mürettebatının torunlarıyla tanışmayı çok istediklerini söylediler. Bunun üzerine yaptığım araştırmalara göre Ali Rıza Bey, savaştan sonra Türk donanmasında amiralliğe kadar yükselmiş, hattâ filo komutanlığı yapmış. 1934 yılında Talayman soyadını almış fakat nüfus daireleri ve internetteki bütün araştırmalarıma rağmen onun ve mürettebatının torunlarına ulaşamadım. Bu kişiler ya da onlarla ilgili bilgisi olanlar, '[email protected]' adresimden ulaşabilir.'' şeklinde konuştu.
ÇANAKKALE'Yİ GEÇEN İLK DENİZALTININ BATIRILIŞI
AE2 denizaltısı, savaş sırasında Çanakkale Boğazı'nı geçti. Denizaltıda sekiz torpil vardı. Beş gün boyunca yedi tanesini kullandı fakat hiçbir Osmanlı gemisini batıramadı. Denizaltıyı kovalayan Sultanhisar torpido botu, beş gün sonra yakaladı ve makine dairesinde üç delik açtı. Bunun üzerine AE2'nin kaptanı, denizaltıyı batırma kararı aldı. Bütün mürettebat, Sultanhisar tarafından kurtarıldı ve harp sonuna kadar Türkiye'de esir olarak misafir edildi. AE2 denizaltısı, 1998 yılında Karabiga kasabası açıklarında, 72 metre derinlikte bulundu.
