Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de“Devlet ve Din: Değişen Dünyada Hoşgörünün Arttırılması” konulu uluslararası forum başladı.
İki gün devam edecek forumda konuşan Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, devlet-din ilişkileri konusunda önemli açıklamalar yaptı. Görmez, teokratik eğilimler kadar, dini devlete peşkeş çeken eğilimlerin de insanlık adına yönetim şekli olarak sorunlu tercihler olduğunu söyledi. Diyanet İşleri Başkanı, geçmişte bazı yönetimlerin iradeleri kral ile tanrı arasında bölüştürmeye varan bir yanlışlığa düştüğünü, bununda insanlığa bir fayda sağlamadığını ifade etti. Görmez ‘’ Sezar’ın hakkı Sezar’a, Papa’nın hakkı Papa’ya diyen ‘sezaropapis’ uygulamalarda insanlığa elverişli bir çıkış kapısı sunamamıştır’’dedi.
Diyanet İşleri Başkanı Görmez, İslam’ın kul ile Allah arasında vicdani bir konuma hapsedilemeyecek kadar büyük ve bölgede kurulan devletlerden daha önemli bir kimlik ve medeniyet kurucu olduğunu ifade etti. Görmez ‘’Din ile devlet arasındaki ilişkiyi yeniden tanzim ederken ve tartışırken bu realiteyi daima göz önünde bulundurmak gerekir’’ dedi.
Görmez devletin din ile arasındaki mesafeyi arttırmayı güdeleyen süreçlerin bugün anlamını yitirdiğini bildirdi. Mehmet Görmez dini toplumun artık kriminal hedef olmaktan uzaklaştığını da sözlerine ekledi.
Hoşgörü ile ilgili Peygamber Efendimizin ‘’Allah katında en sevimli din hanif yani tevhit esaslarına dayanan ve müsamahakâr dindir’’ hadisini hatırlatarak burada ifade edilen ‘müsamaha’ tabirinin tolerans ve hoşgörü kavramından çok daha kapsamlı olduğunu söyledi.
Görmez ‘’müsamaha bir hayat felsefesidir. Bir varlık felsefesidir aynı zamanda İslam literatüründe sadece insanın insana müsamahasından söz edilmez. Bütün varlığa bütün kâinata karşı şefkatli ve merhametli olmaktır’’dedi. Mehmet Görmez Peygamber Efendimize ‘İslam nedir?’’ şeklinde yöneltilen soruya verdiği cevabı hatırlatarak ‘’ İslam Allah’a saygı göstermek ve yeryüzündeki bütün canlılara varlıklara karşı şefkatli ve merhametli olmaktır’’ dedi.
‘’İŞGALE RAĞMEN ERMENİLERİN DİNİ DEĞERLERİNE SAYGISIZLIK ETMEDİK’’
Bu arda forumda konuşan Azerbaycan Dini Kurumlarla İlişkiler Komitesi(DKİDK) Başkanı Elşad İskenderov ülkesinin hoşgörü adına en büyük imtihanı büyük başarıyla verdiğini ifade etti. İskenderov Azerbaycan’ın topraklarının yüzde 20’sini işgaline rağmen Ermenilerin dini değerlerine en küçük bir saygısızlık etmediklerini söyledi. Azerbaycan’da savaş nedeniyle 1 milyondan fazla mültecinin olduğunu hatırlatan İskenderov ‘’ Ülkemize yapılan bu haksızlığı biz hiçbir zaman dini çerçevede görmedik’’dedi. Ülkesinin bütün dinlere hoşgörüyle yaklaştığını bildiren İskenderov Azerbaycan’ın topraklarını işgal eden Ermenilerin dinine bile hoşgörülü olduklarını bunun en bariz örneğinin de Bakü’nün merkezinde halen ayakta olan kilise olduğunu söyledi.
Azerbaycan ve Kafkasların Şeyhülislamı Allahşükür Paşazade’de konuşmasında ülkesinin adını ekonomi alanında yaptığı büyük hamleler yanında, devasa cami ve mabetlerin inşasıyla duyurduğunu söyledi. Sovyetler Birliği döneminde ülkedeki cami sayısının 18 olduğunu hatırlatan Paşazade, bağımsızlıktan sonra Azerbaycan’da inşa edilen cami sayısının 2 bin civarında olduğunu ifade etti. Paşazade ülkede diğer din mensuplarının da mabet konusunda aynı desteği gördüğünü söyledi Paşazade ‘’Azerbaycan dini abidelere devlet seviyesinde destek verilen bir ülkedir’’dedi.
Azerbaycan Dini Kurumlarla İlişkiler Devlet Komitesi (DKİDK), İslam Konferansı Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu ile ortaklaşa gerçekleştirilen foruma Türkiye, İran, Mısır, Ürdün, Malezya, Kuveyt gibi Müslüman ülkelerin yanı sıra İngiltere, Fransa, ABD ve Rusya’dan din adamları, din alanında çalışan devlet yetkilileri ve uzmanlar katılıyor.
Forum çerçevesinde “Hoşgörü: Konsept ve Toplumsal Bakış”, “Devlet-Din İlişkilerinde Modern Eğilimler”, “Milli ve Dini Kimliğin Bütünleşmesi: Devlet-Din İlişkilerinin Azerbaycan Modeli”, Hoşgörü ve İfade Özgürlüğü”, “Ortak Diyalog Arayışı” konulu 5 oturum düzenlenecek.
CİHAN
Kaynak:
