Gümrük Bakanlığı bürokratlarının “suçlanması” nedeniyle sumen altı edilerek işleme konulmayan Gümrük Müfettişlerinin raporunda, Esendere Sınır Kapısı ve Sınır Ticaret Merkezi’nde yaşananlara ilişkin çarpıcı saptamalar yer aldı. Raporda, devletten haksız KDV iadesi almak amacıyla kurulan hayali ihracat yapılanmasının işleyişi anlatılırken, “Terör örgütü PKK’nin Esendere Sınır Kapısına nüfuz ettiği, görev yapan personelin psikolojisinin bozuk, korku ve endişe içinde olduğu, yasadışı eylemlerin merkezi konumuna geldiği” hatta “kapıda görevli polis memurunun darp edildiği” belirlemeleri yer aldı.
Gümrük Başmüfettişlerince hazırlanan ve 8 aydır Gümrük Bakanlığında bekletilen Esendere Sınır Kapısı’nda gerçekleşen hayali ihracat ve kaçakçılık olayları ile PKK arasındaki parasal ilişkinin ortaya konulduğu raporda, bu işlemlerin yapıldığı kapıda yaşananlar da ayrıntılı olarak irdelendi. 16 Mayıs 2012 tarihli raporda öne çıkan değerlendirmeler şöyle: Sınır kapısında PKK nüfuzu: Terör örgütü PKK’nin Esendere Sınır Kapısına nüfuz ettiği, buradan yapılan ihracatların terör örgütünün finansmanına gittiği, bir anlamda terör örgütünün finans kaynaklarından birinin de Esendere Sınır Kapısı ve Sınır Ticaret Merkezinden yapılan kaçakçılık faaliyetlerinin veya ihracatların oluşturduğu, terör örgütü ile irtibatlı olan kişilerin Esendere Gümrük Kapısında ithalat-ihracat işleriyle iştigal eden şirketlerin gümrük işlemlerine ilişkin bilgilerini elde ederek terör örgütü mensuplarına aktardıkları, bu bilgiler kullanılarak terör örgütü PKK adına sözde vergilendirme faaliyetlerinin yürütüldüğü, bunların da istihbari bilgi, yazışma ve duyumlarla sabit olduğu. Ayrıca bu durumların da raporlara ve yazışmalara konu edildiği müşahade edilmiştir. Personel korkuyor: Esendere Sınır Kapısı ve Sınır Ticaret Merkezinin alt yapı ve fiziki koşulları ile Yüksokova Hakkari bölgesinin konumu ve durumunun gümrük işlemlerinin sağlıklı ve mevzuatın gerektirdiği şekilde yapılmasına engel teşkil ettiği. Burada görev yapan personelin psikolojik durumunun bozuk, korku ve endişe içinde olduğu. Bölgedeki koşulların ithalat, ihracat ve diğer gümrük işlemlerinin sağlıklı yapılmasına engel teşkil ettiği. Dolayısıyla gümrük işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılamadığı, yapılmasının dahi imkansız olduğu. İllegalitenin merkezi: Kapı ve sınır ticaret merkezinin bir anlamda kontrol edilemez ve denetlenemez bir durumda bulunduğu. Buranın kendi kaderine terk edildiği, sorunların giderek kronik bir hal aldığı, burada oluşan düzensizlik ve kaos ortamının ise her türlü illegal faaliyetin yapılmasına imkan ve zemin hazırladığı. Personelin can güvenliği yok: Kapıda görev yapan bütün kamu personeline ve özelde de gümrük personeline yönelik olarak oluşmuş bulunan can güvenliği tehlike algısının kimi zaman fiili darba dönüştüğü, bu itibarla, personelin kendini yeterli ölçüde güvende hissedemediği. Kamu otoritesi men edilmiş: Esendere Gümrük İdaresi’nin yasada öngörülen, gümrük gözetimi ve gümrük kontrolü görevlerini layıkıyla yerine getirebilmekten bütünüyle uzaklaşmış, gümrük idaresi personelinin, kanunla belirlenen görevlerini yerine getirmekten adeta men edilmiş durumda olduğu. Polisi dövdüler: Cari denetimle görevlendirilen müfettişlerin denetim dönemleri içerisinde de kapıda görevli bir polis memuruna darp olayının gerçekleştirildiği, özellikle uzun süredir devam etmekte bulunan bu kaos ve güvensizlik ortamı içerisinde personele yönelik psikolojik baskı ve tehditlerin darp ve şiddet yoluyla eyleme de taşınması sonucunda personelin görev yapamayacağı bir ortam oluştuğu. Sorun kronikleşti: Tanzim edilen raporlar ve bu raporlara bağlı yazılan yazılar sonrasında sorumluluk ve mevki sahibi kamu görevlilerince hiçbirşey yapılmadığına, sorunların artarak devam ettiğine ve kronik bir hal aldığına. Bu olumsuzlukların da kaçakçılık ve suistimal gibi eylemlere sebep olduğuna, bu kaos ortamından da terör örgütü PKK’nin kendisi ile iltisaklı kişiler vasıtasıyla nemalanmasına ve burayı da bir finans kaynağı olarak kullanmasına ortam ve zemin hazırlamıştır!
