Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, kıdem tazminatı konusunda üzerinde çalışılan modele ilişkin bilgi verirken, ''Kesinlikle hiç kimsenin hakkına hukukuna dokunmadan hak kaybı oluşturmadan geçmiş tecrübeleri de dikkate alarak yeni bir model tasarlanıyor'' dedi.
Yılmaz CNBC Televizyonunda katıldığı programda, hükümetin üzerinde çalıştığı kıdem tazminatı fonuna ilişkin soruları yanıtladı.
Bakan Yılmaz, ''istihdam paketinin en önemli ayaklarından biri olan kıdem tazminatında yeni dönemde Avusturya modelinin benimsenmesi mi söz konusu'' şeklindeki soru üzerine Avusturya modelinin kendisinin zikrettiği bir model olmadığını söyledi.
Uzun bir süredir bu konu üzerinde çalıştıklarını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in de sosyal taraflarla istişare içinde bunu olgunlaştırma gayretinde olduğunu anlatan Yılmaz, ''Olgunlaşma sağlandığında bunu Meclisimizde yasalaştırmış olacağız'' diye konuştu.
Türkiye'nin gerçekten böyle bir düzenlemeye ihtiyacı bulunduğuna işaret eden Yılmaz, mevcut yasal çerçeveye bakıldığında rekabeti desteklemeyen kayıt dışılığı teşvik eden, istihdam artışına engel olan bir yapının görüldüğünü dile getirdi. Bu yapının daha uzun çalışma saatlerini teşvik eden ama daha fazla işe alımı teşvik etmeyen bir sistem olduğunu ve bunun sürdürülebilir olmadığını belirten Yılmaz, şöyle devam etti:
''Mevcut kıdem tazminatı sistemimiz işsizlik sigortası sonrası aslında reforme edilmeliydi. O anlamda geç kalmış. Bir taraftan da bu fon ne kadar kullanılıyor diye baktığınızda çalışanlarımızın sadece yüzde 7'si bundan faydalanıyor. Dolayısıyla bu artık modern olmayan, iş görmeyen Türkiye'nin rekabet gücüne, istihdamına katkıda bulunmayan bir sistem.
Yeni sistemde kesinlikle hiç kimsenin hakkına hukukuna dokunmadan hak kaybı oluşturmadan geçmiş tecrübeleri de dikkate alarak, çünkü geçmişte gerçekten yanlış, güven kırıcı uygulamalar yaşanmış bunlar da çalışanlarımızın zihninde bazı endişeler oluşturmuştu. Bunun da önüne geçecek şekilde yeni bir model tasarlanıyor.''
Bu modelde bir fonun olacağını, ancak ''kişisel hesap'' düşündüklerini anlatan Yılmaz, herkesin kişisel bir hesaba sahip olacağı, o hesapta biriken miktarı görebileceği, takip edebileceği onun nasıl değerlendirildiğini görebileceği bir yapı tasarladıklarını, bu şekilde burada biriken paranın başka şekilde istismar edilmesinin de önüne geçilmiş olacağını bildirdi.
Yılmaz, bu yeni model sayesinde hem çalışanların hukukunu korumuş, hem güven duyulan bir mekanizma oluşturmuş olacaklarını söyledi.
Cevdet Yılmaz, prim kesintisi oranı konusunda bir çalışma olup olmadığının sorulmasına karşılık da detayların çalışıldığını, şu anda Türkiye'de birçok ülkeye göre çalışma saatlerinin çok fazla olduğuna işaret etti. Yılmaz, insanların daha fazla çalıştırıldıklarını, işverenlerin yeni işçi almak yerine mevcudu daha fazla çalıştırmayı tercih ettiklerini vurguladı. Yılmaz, bunu ortadan kaldırmak, hem mevcut çalışanların çalışma saatlerini daha aşağı indirmek hem de işverenin gönül rahatlığı içinde yeni çalışanlar almasını ve bunu da kayıtlı yapmasını sağlamak istediklerini dile getirdi.
Bu yeni sistemin çok modern bir sistem olduğunu ve Avrupa'da birçok ülkede uygulandığını belirten Yılmaz, bu modeli Türkiye'de yerleştirmek istediklerini söyledi.
İşgücü paketinin içinde çok çeşitli unsurlar bulunduğunu ifade eden Yılmaz, esnek çalışmaya dönük, özellikle gençlerin ve kadınların iş dünyasına daha fazla katılmalarına dönük tedbirleri, daha fazla insana nitelik kazandırıcı, piyasaya onları hazırlayıcı kursları, programları bulunduğunu kaydetti. Yılmaz, ''İstihdam konusu bizim en temel meselelerimizden birisi olarak gündemimizde ve sürekli de böyle olacak'' dedi.
''YIL SONUNA KADAR BİTECEK'
Bakan Yılmaz, ''çalışanlar ne kadarlık bir ödemeden sonra bu fondan yararlanmaya hak kazanacak'' şeklindeki soruyu yanıtlarken de bütün detayların teknik düzeyde çalışıldığını, henüz açıklama yapabilecekleri bir konumda olmadıklarını söyledi.
Yılmaz, yıl sonuna kadar bu çalışmaları bitirmiş olacaklarını belirterek, Meclis açıldığı zaman büyük bir ihtimalle bunların belli bir olgunlaşma dönemine girmiş olacaklarını ifade etti.
Bu konuda hükümet programında ifade ettikleri cümleye atıfta bulunan Yılmaz, ''kıdem tazminatı fonu sosyal taraflarla istişare içinde oluşturulacaktır'' cümlesinin aslında herşeyi anlattığını, mevcut çalışanlara mevcut haklara hiçbir şekilde dokunmamanın temel prensiplerini olduğunu kaydetti.
'ALLAH KORUSUN KOALİSYON HÜKÜMETİ OLSAYDI...'
Kalkınma Bakanı Yılmaz, küresel ekonomideki gelişmelere işaret edilerek, küresel bir resesyon riski görüp görmediğinin sorulması üzerine de mevcut durumda dünyada risklerin bulunmadığını söylemenin mümkün olmadığını dile getirdi.
Özellikle ABD ve Avrupa'da çok ciddi bir tartışma devam ettiğini hatırlatan Yılmaz, bu durumu ''gelinen son durum ekonomik durumu da aştı bir siyasi krize dönüştü'' şeklinde yorumladığını söyledi.
Krizin bankacılık sisteminde başladığını, bankacıların yükünü Avrupa'daki devletlerle Amerika'nın kamuya borç yükü olarak üstlendiğini belirten Yılmaz, söz konusu ülkelerin şimdi bunu topluma fatura etmeleri gerektiğini ama bu noktada siyasetçilerin yeterince cesur kararlar alıp, hızlı bir şekilde uygulayamadıklarını ifade etti.
Yılmaz, ''Geç kalıyorlar geç kalındıkça da yük daha da artıyor daha da siyasi olarak içinden çıkılamaz bir hale geliyor dolayısıyla böyle bir kısır döngüye girmiş durumda Avrupa'' diye konuştu.
Bu ortamda ülke iflasları görülüp görülmeyeceğine ilişkin soru üzerine de Yılmaz, ülkelerin iflaslarının şirketlerin iflasları gibi olamayacağına işaret etti.
Ülkelerde çöküntü olabileceğini, büyük bedellerin ödenebileceğini ama sonra tekrar toparlanılacağını belirten Yılmaz, ''(Ülkeler şirketler gibi ekonomik olarak iflas etti bitti) diyemezsiniz. Ülkelerin borcunu ödeyemez duruma düşmesi söz konusu olabilir.
Bu, tabi o ülkeye yönelik bütün sermaye akışlarını bir anda keser. O ülke çok ciddi ekonomik bedeller öder. Böyle ülkeler var, çok uzun süre borcunu ödeyememiş bir ülke olarak anılır bunlar ve güven duyulmaz. Bu duruma bazı ülkelerin düşme riski elbette söz konusu'' dedi.
Bakan Yılmaz, ''bu durumda Yunanistan akla gelen ilk ülke'' şeklindeki yoruma karşılık da hiçbir ülkenin böyle bir duruma düşmemesini, bir şekilde bir çözüm yolu bulunmasını temenni ettiklerini söyledi.
Avrupa'da çok zor bir durumun söz konusu olduğunu, bir taraftan ortak para biriminin varlığı nedeniyle para politikasını bir enstrüman olarak kullanamadıklarını, diğer taraftan da maliye politikalarının çok dağınık olduğunu belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
''Dolayısıyla zor bir durum, koordineli bir çaba gerektiren hızlı karar almayı gerektiren bir durum, ama bugüne kadar maalesef Avrupa bunu tam olarak yapamadı. Temenni ederiz ki bundan sonra yapsın orada da işler rayına girsin çünkü bizim temel pazarımız Avrupa ve orada olup bitenleri önemsiyoruz.
Bu açıdan bakıldığında Türkiye'deki siyasi istikrarın ve güçlü bir yönetimin değerini de daha iyi anlamış oluyoruz. Bugün bu küresel kriz ortamında Türkiye'de Allah korusun bir koalisyon olsaydı her alınan karar üç beş lidere danışılıp değişik partilerde tartışılsaydı bugün çok farklı bir ekonomik tablo olurdu.
Çok şükür güçlü bir liderliğimiz var tek başına bir yönetimimiz var hızlı karar alıp uygulayabiliyoruz. Türkiye'nin sağladığı başarıda bunun çok etkili olduğunu düşünüyorum.''
Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, kurda meydana gelen değerlenmenin, iç piyasada nispi olarak görülecek yavaşlama ve dünya piyasalarının daralmasıyla birlikte enerji piyasalarında beklenen azalışların cari açığın azalmasına katkı sağlayacağını bildirdi.
Bakan Yılmaz, CNBC-e'de katıldığı bir programda soruları yanıtladı.
Küresel durgunluk riskine karşı alınması gereken ek tedbirler olup olmadığının sorulmasına karşılık Yılmaz, bunları dikkatle takip ettiklerini söyledi.
Türkiye'nin borç yükünün Avrupa'daki ülkelerin tersine düşme eğiliminde olduğunu, bütçe açıklarının da düşük olduğunu belirten Yılmaz, Türkiye'nin mali disiplini, güçlü bankacılık sistemi ve siyasi istikrarı ile diğer ülkelerden olumlu olarak ayrıştığını, ama cari açık konusunu dikkatle takip ettiklerini bildirdi.
Yıl sonu itibariyle 70 milyar doların üstünde bir cari açık beklediklerini, ancak Türkiye'nin bunu finanse ettiğini belirten Yılmaz, ''Burada bir sıkıntı yok, yine orta ve uzun vadeli cari açığa dönük ciddi politikalar tartışıyoruz ve uygulama kararlığındayız.
Kısa vadede de biliyorsunuz, kurda meydana gelen bu değerlenme, iç piyasada nispi olarak göreceğimiz yavaşlama, dünya piyasalarının daralmasıyla birlikte enerji piyasalarında beklediğimiz azalışlar bütün bunlar cari açığın azalmasına katkı sağlayacaktır'' diye konuştu.
Cari açığın finansmanın kalitesini arttırmak için çaba gösterdiklerini anlatan Yılmaz, bu çerçevede daha fazla küresel sermayenin Türkiye'ye gelmesi için hem ülkenin tanıtımına hem de yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yürüttüklerini söyledi.
Bakan Yılmaz, cari açığın GSYH'ya oranına ilişkin soru üzerine de ''Yüzde 9'dan aşağı olmaz diye düşünüyorum, yüzde 9-10 arası'' diye konuştu.
''Türkiye için orta ve uzun vadede sürdürülebilir oran nedir peki?'' diye sorulmasına karşılık da Yılmaz, şunları kaydetti:
''Şu rakam, bu rakam diyemeyiz. Bu düzeylerin sürdürülemez olduğunu görüyoruz. Bu düzeyi çok yüksek buluyoruz.
Buradan yavaş yavaş aşağıya doğru inen bir patika izleyecektir, önümüzdeki dönemlerde orta vadeli programımızda burada alacağımız bir takım tedbirlerle, politikalarla, büyüme performansımızla mutlaka cari açıkta nispi olarak azalma olacaktır.
Yalnız Türkiye gibi gelişmekte olan dış tasarrufa da ihtiyaç duyan bir ülkede, cari açığı sıfırlama diye bir hedef bana göre olmamalı.
Türkiye kalkınmakta ve gelişmekte olan bir ülke, mutlaka dışardan sermaye cezbedecek, içerde yatırıma dönüştürecek bu anlamda belli oranda cari açık normal Türkiye için ama bu düzeyde değil.''
''BÜYÜME YÜZDE 7'LERE YAKIN OLUR'
Bakan Yılmaz, dünyada ve Avrupa'daki kötüleşme, geçen yılın son çeyreğindeki büyümenin yüksekliği gibi faktörler dikkate alındığında yılın ikinci yarısında, birinci dönemdeki kadar yüksek bir büyüme beklemenin doğru olmayacağını belirterek, ''Ortalama olarak yüzde 6'nın üzerinde belki yüzde 7'lere yakın bir büyüme beklentisi normal diye düşünüyorum.
Gelecek yıl, iki yıl üst üste yüksek oranlı büyümenin de biraz etkisiyle ekonomide yumuşak geçiş yapma ihtiyacından diğer taraftan da dünyadaki ve Avrupa'daki, bölgemizde hadiseler büyümemizi bir miktar aşağıya çekecek diye düşünüyorum.
Henüz tam kesin bir rakam söylemek mümkün değil, ama IMF'nin düşündüğünden daha yüksek bir büyüme sağlayacağız diye söyleyebiliriz'' dedi.
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın ''yüzde 5'in altı sürpriz olmasın'' sözünün hatırlatılması üzerine de Yılmaz, ''Evet, yani 2,5 ile 5 arası bir rakam düşünün o zaman'' cevabını verdi.
Bakan Yılmaz, enflasyon sepetine ilişkin bir soru üzerine de bu konuda yapılacak eleştirinin ''enflasyon sepeti niye güncellenmedi'' şeklinde olması gerektiğini söyledi.
Bazı çevrelerden sepetin niçin güncellendiğiyle ilgili eleştiriler geldiğini kaydeden Yılmaz, ''Her yılın başında topluma doğrudan sorduğumuz sorularla, yaptığımız anketlerle, toplum neyi, ne kadar tüketiyor, hangi malın bu tüketimdeki ağırlığı nedir belirleyip, yılbaşında da ilan ediyoruz.
Önce enflasyonu ölçüp sonra bunu ilan etmiyoruz. Böylece enflasyonu hem güncel olarak ölçmüş hem de keyfilikten kurtarmış oluyoruz'' diye konuştu.
Cevdet Yılmaz, ''Mevsimsel gıda değişimini hesaplayan ayrı bir yapıya gidilecek mi?'' sorusuna ise bu konuyla ilgili çalışma yürütüldüğünü, oynaklıkların etkisini azaltıcı, yıl boyu eğilimi daha iyi ortaya koyan bir yapı üzerinde durduklarını bildirdi.
Yılmaz, TÜİK'in değişik ülke örnekleriyle incelediği bu çalışmanın tamamlanma zamanına ilişkin kesin bir tarih veremeyeceğini kaydetti.
