İstanbul

Küresel piyasalar, geçen hafta ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz indirimine gideceğine yönelik beklentilerin güçlenmesi, ABD’nin ticaret alanında daha fazla ülkeyle anlaşabileceği öngörüleri ve bazı teknoloji şirketlerinin planlanan tarifelerden muaf tutulacağına ilişkin açıklamalarla pozitif seyrederken, gözler gelecek hafta açıklanacak ABD'nin enflasyon verisine çevrildi.

Dünya genelinde ABD'nin tarifeler konusunda attığı adımlar geçen hafta piyasalarda oynaklığı artıran temel unsurlar arasında yer almaya devam etti.

Önceki hafta ABD’de beklentilerin altında kalan istihdam verilerinin ardından ülke ekonomisinin güç kaybedeceğine yönelik oluşan endişelerle haftaya temkinli başlayan küresel piyasalar, Fed’in faiz indirimi ihtimalinin kuvvetlenmesi ve ABD’nin tarifelerde daha fazla ülkeyle anlaşabileceği öngörüleriyle yükseliş eğilimine girdi.

Gelecek hafta ABD'de açıklanacak enflasyon verisi yatırımcıların odağına yerleşirken, dünya genelinde büyüme başta olmak üzere önemli makroekonomik veriler de yakından takip edilecek.

Analistler, ABD'deki enflasyon verilerinden alınacak sinyallerin Fed'in gelecek dönemde atacağı adımlara ilişkin ipucu verebileceğini ifade ederken, ülkede Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) temmuzda aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 2,8 artmasının beklendiğini ve söz konusu verinin tahminlerden sapması durumunda ise varlık fiyatlarında oynaklığın artabileceğini kaydetti.

ABD'de geçen hafta yayımlanan Tüketici Beklentileri Anketi'nin sonuçları ise tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisinin temmuzda yüzde 3,1'e çıktığını gösterdi.

Enflasyon verilerinin açıklanacağı haftaya girilirken para piyasalarında, Fed'in eylül toplantısında faizi 25 baz puan indireceğine kesin gözüyle bakıldığını anımsatan analistler, bankanın yıl sonuna kadar bir faiz indirimi daha yapabileceği ihtimalinin ekimde yüzde 53 ve aralıkta yüzde 65 ile fiyatlandığını bildirdi.

ABD Başkanı Donald Trump, perşembe günü karşılıklılık esasına dayanan ve oranları değişen tarifelerin yürürlüğe girdiğini açıkladı. Trump ayrıca Rusya'dan petrol alımını sürdürmesine yanıt olarak Hindistan'a yüzde 25 oranında ek gümrük vergisi uygulanmasının öngörüldüğü kararnameyi imzaladı.

Bunun yanı sıra ithal çip ve yarı iletkenlere yaklaşık yüzde 100 oranında gümrük vergisi getireceklerini belirten Trump'ın, ABD'de mal üreten şirketlerin planlanan vergilerden muaf tutulacağını açıklamasının ardından yatırımcıların tedarik zinciri üzerindeki olası etkilerine ilişkin endişeler azaldı.

Ayrıca ABD Başkanı Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında planlanan görüşmenin yakın zamanda gerçekleşmesi bekleniyor.

İki liderin görüşme ihtimalinin olduğu haberlerinin ardından Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov, yaptığı açıklamada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasındaki görüşmenin ilerleyen günlerde yapılması konusunda mutabık kalındığını belirterek, "Taraflar, hazırlıklara başladı." dedi.

Rusya Devlet Başkanı Putin de Kremlin Sarayı’nda BAE Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ı ağırlarken gazetecilerin sorularını yanıtladı. Putin, ABD’li mevkidaşı Donald Trump ile görüşmesi için Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) uygun yerlerden biri olduğunu söyledi.

Bu gelişmelerin yanı sıra Trump, Fed Yönetim Kurulu üyeliğinden ayrılacak Adriana Kugler'in yerine Ekonomik Danışmanları Konseyi Başkanı Stephen Miran'ı aday gösterdiğini duyurdu. Miran'ın Fed Yönetim Kurulu'nda 31 Ocak 2026'ya kadar görev yapacağını belirten Trump, bu süreçte söz konusu görev için kalıcı bir aday belirlemek amacıyla çalışmaların devam edeceğini aktardı.

Trump'ın bankanın yönetim kurulu üyeliğinden ayrılan Kugler'in yerine Ekonomik Danışmanları Konseyi Başkanı Miran'ı aday göstermesi, bankanın yönetiminin daha "güvercin" bir tutum benimseyeceğine dair beklentileri artırdı.

Buna ek olarak gelecek dönem Fed Başkanlığı için de birçok isim gündeme gelirken, mevcut Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller'ın başkanlıkta adı basında sıkça yer almaya devam ediyor. Waller, faiz indirimini destekleyici açıklamalarıyla bilinirken, bu ismin olası başkanlığında Fed'in para politikalarında gevşemeye gidebileceği beklentilerini artırdı.

Fed yetkililerinin açıklamaları takip edilirken, Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic, tarifelerin enflasyonist etkilerinin geçici olup olmayacağı konusunda şüpheci olunması gerektiğini belirterek bu yıl için tek faiz indiriminin muhtemel olduğunu düşündüğünü ifade etti.

Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, ABD ekonomisindeki yavaşlamayla kısa vadede faiz indiriminin olabileceğini ve yıl sonuna kadar iki faiz indirimi öngördüğünü ifade etti.

Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook, temmuz ayına ilişkin istihdam raporunu "endişe verici" olarak nitelendirerek bunun ABD ekonomisi için bir dönüm noktasına işaret edebileceğini kaydetti.

San Francisco Fed Başkanı Mary Daly de iş gücü piyasasında daha fazla zayıflamanın önüne geçmek için gelecek aylarda faiz oranlarını muhtemelen ayarlamaları gerekeceğini belirtti.

St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem, bankanın hem enflasyon hem de istihdam hedefleri açısından risklerle karşı karşıya olduğunu ve faiz indiriminin uygun olup olmadığına karar verilirken bunlardan hangisinin daha ciddi bir tehdit olarak görüldüğünün değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta satıcılı seyir hakim olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,29 seviyesinde tamamladı.

Emtia tarafında ise altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 1 artışla 3 bin 398 dolara, gümüşün ons fiyatı yüzde 3,5 yükselişle 38,33 dolara çıkarken, Brent petrolün varili ise yaklaşık yüzde 5 değer kaybıyla 65,8 dolara inerek haftayı tamamladı.

Dolar endeksi de artan faiz indirimi ihtimalleriyle haftayı yüzde 1 azalışla 98,2 seviyesinden kapattı.

New York borsası pozitif seyretti

New York borsasında geçen hafta alıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 2,43, Nasdaq endeksi yüzde 3,73 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,35 değer kazandı.

Trump'ın perşembe günü Üst Yöneticisi Lip-Bu Tan'ı istifaya çağırması sonrası düşüşe geçen Intel hisseleri, Tan'ın ABD yönetimi ile temas halinde olduklarını açıklaması sonrası toparlanma göstererek haftalık bazda yüzde 3,3 yükseldi.

Bu hafta ABD'de 100 milyar dolarlık yeni yatırım yapacağını ve ülkede yapacağı yatırım tutarının gelecek 4 yıl içinde toplam 600 milyar dolara ulaşacağını duyuran Apple'ın hisselerindeki yükseliş cuma günü de devam etti. Şirketin hisseleri geçen hafta yüzde 13,3 değer kazandı.

Makroekonomik veri tarafında ise ABD'nin dış ticaret açığı ise haziranda yüzde 16 azalışla 60,2 milyar dolara gerileyerek Eylül 2023'ten bu yana en düşük seviyesini gördü.

Ülkede tarım dışı iş gücü verimliliği de bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,4 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.

Fed'in takip ettiği enflasyon göstergelerinden biri olan birim emek maliyeti de ikinci çeyrekte yüzde 1,6 ile piyasa beklentilerine paralel arttı.

11 Ağustos ile başlayacak haftada salı enflasyon, perşembe Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma New York Fed sanayi endeksi, sanayi üretimi, perakende satışlar, kapasite kullanımı ve Michigan tüketici güven endeksi verileri takip edilecek.

Avrupa borsaları alış ağırlıklı seyretti

Avrupa borsaları geçen hafta pozitif seyrederken, gelecek hafta Avro Bölgesi ve İngiltere'de açıklanacak büyüme ile Almanya'da enflasyon verileri yatırımcıların odağında bulunuyor.

ABD'nin gümrük tarifeleri ve jeopolitik risklerin artabileceğine dair endişeler bölge pay piyasalarında etkili oluyor. İsviçre'nin ABD ile tarife görüşmelerinden olumlu sonuç alamaması gelecek döneme yönelik riskleri artırırken, gelişmelere dair haber akışları da yatırımcıların odağında yer alıyor.

Öte yandan İngiltere Merkez Bankası (BoE), politika faizini piyasa beklentilerine paralel şekilde 25 baz puan düşürerek yüzde 4'e çekti. BoE Başkanı Andrew Bailey, politika faiz patikasının aşağı yönlü olmaya devam ettiğini belirterek, enflasyonda geçici bir artış olabileceğine dikkati çekti.

Bailey, faizin gidişatı konusunda şu anda gerçek bir belirsizlik olduğunu söyleyerek, "Bu patika daha belirsiz hale geldi." dedi.

Orta Doğu'daki gelişmeler bölge gündeminde yer alırken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu sözcülerinden Anitta Hipper, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze Şeridi'nin tamamını işgal etmeye karar verdiği yönündeki haberlere yönelik, "Bizim buradaki tutumumuz açık; Gazze, gelecekteki Filistin devletinin ayrılmaz bir parçası olmalı." ifadesini kullandı.

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares ise İsrail'e karşı hareket etmekte çok geç kalmakla suçladığı AB'nin, bu ülkeyle arasındaki ortaklık anlaşmasını hemen askıya almasını istedi.

Geçen hafta açıklanan verilere göre, Avro Bölgesi'nde temmuzda hizmet sektörü PMI 51 ile beklentilerin altında kaldı. Analistler, açıklanan verinin bölgede bir nebze de olsa resesyon endişelerini azaltabileceğini kaydetti.

Avro Bölgesi'nde haziran ayına ilişkin perakende satışlar aylık bazda yüzde 0,3, yıllık bazda ise yüzde 3,1 ile beklentilerin üzerinde arttı.

Almanya'da haziran ayına ilişkin fabrika siparişleri aylık yüzde 1 azalırken, yıllık yüzde 0,8 arttı. Beklentiler, ülkede fabrika siparişlerinin aylık yüzde 1,1, yıllık yüzde 2,1 artması yönündeydi.

Geçen hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,21, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,61, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 4,21 ve Almanya'da DAX endeksi yüzde 3,08 yükseldi.

Gelecek haftanın veri takviminde salı Almanya'da Zew beklenti endeksi, İngiltere'de ILO işsizlik oranı, çarşamba Almanya'da enflasyon, perşembe Avro Bölgesi'nde büyüme, sanayi üretimi, İngiltere'de büyüme, sanayi üretimi verileri yer alıyor.

Asya borsalarında risk iştahı yükseldi

Asya borsaları geçen hafta alış ağırlıklı bir seyir izlerken, ABD ile Japonya arasında anlaşma sağlanacağı ihtimallerinin oluşturduğu iyimserlikler bölge pay piyasalarına yansıdı.

Japonya tarife başmüzakerecisi Ryosei Akazawa'nın Washington'da ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile gerçekleştirdiği görüşmelere ilişkin cuma günü Japonya Dışişleri Bakanlığı tarafından bir bilgilendirme metni yayımlandı.

Metinde, tarafların, Japonya ile ABD arasında yakın zamanda varılan anlaşma kapsamında iki ülke yararına olacak girişimlerin istikrarlı bir şekilde uygulanmasının önemini bir kez daha teyit ettiği belirtildi. Bilgilendirme metninde, Akazawa'nın, ABD'ye, karşılıklılık esaslı tarifelere yönelik kararnameyi en kısa sürede revize etmeye ve otomobil ile otomobil parçalarına uygulanan tarifeleri düşürmeye yönelik bir kararname yayımlamaya çağrıda bulunduğu aktarıldı.

Ayrıca Japonya Merkez Bankası (BoJ) önceki hafta gerçekleştirilen para politikası toplantısının özetini yayımladı.

Özette, Japonya ekonomisinin, bazı alanlarda zayıflıklar görülse de ılımlı bir şekilde toparlandığı aktarılarak, ticaret ve diğer politika uygulamalarının her bir ülkede yarattığı etkiler nedeniyle, Japonya'nın ekonomik büyümesinin ılımlı seyretmesinin beklendiği bildirildi. Özette, ancak sonrasında, küresel ekonomilerin yeniden ılımlı bir büyüme patikasına dönmesiyle birlikte Japonya'nın büyüme hızının artmasının muhtemel olduğu kaydedildi.

Özette, ABD'nin tarife politikasının etkilerinin değerlendirilebilmesi için en az 2 ila 3 aylık bir süreye daha ihtiyaç duyulduğuna işaret edilerek, ABD ekonomisinin beklenenden daha az etkilenmesi durumunda, Japonya ekonomisine yönelik aşağı yönlü etkilerin asgari düzeyde kalabileceği aktarıldı. Özette, bu durumda, BoJ’un mevcut "bekle-gör" tutumundan çıkmasının (bu yıl sonu itibarıyla) mümkün olabileceği belirtildi.

Makroekonomik verilerde ise Japonya'da, haziranda hanehalkı harcamaları yavaşlama gösterdi. Ülkede hanehalkı harcamaları haziranda yıllık bazda yüzde 1,3 ile beklentilerin altında artarken, aylık bazda ise yüzde 5,2 azaldı. Aylık gerileme piyasa tahminlerinin üzerinde gerçekleşti.

Çin'in temmuz ayı ihracatı yüzde 7,2 artarak bir yılın en hızlı yükselişini kaydetti. Analistler, tarifelere ilişkin belirsizliklere karşın Çin ürünlerine talebin devam ettiğine dikkati çekti.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,11, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,43, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,90 ve Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,50 değer kazandı.

Gelecek hafta çarşamba Japonya'da ÜFE, cuma Japonya'da büyüme, sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve Çin'de perakende satış verileri açıklanacak.

Pazartesi günü Japonya'da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.

Yurt içinde TCMB'nin enflasyon raporu takip edilecek

Yurt içinde geçen hafta alış ağırlıklı seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 2,10 yükselişle 10.972,63 puandan kapandı. Gelecek hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın üçüncü enflasyon raporunu İstanbul'da açıklayacak. Bunun yanı sıra salı günü açıklanacak ödemeler dengesi yakından izlenecek.

AA Finans'ın "Haziran Ödemeler Dengesi" verilerine ilişkin beklenti anketi 10 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı. Ankete göre, ekonomistler, cari işlemler hesabının haziran ayında 1 milyar 546 milyon dolar açık verdiğini öngördü.

Ekonomistlerin söz konusu dönem için cari açık beklentileri, 900 milyon dolar ile 2 milyar 600 milyon dolar arasında yer aldı. Ekonomistler, cari işlemler açığının 2025 yılında 19 milyar 520 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin etti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, TÜFE, temmuzda aylık bazda yüzde 2,06, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,73 artış gösterdi. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 33,52, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 24,19 olarak kayıtlara geçti.

Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 40,6670'ten tamamladı.

Gelecek hafta yurt içinde pazartesi sanayi üretimi, salı ödemeler dengesi, çarşamba konut satışları, perşembe TCMB enflasyon raporu, cuma, TCMB piyasa katılımcıları anketi ve bütçe dengesi verileri takip edilecek.

AA