'Sıfır faiz' kafa karıştırdı!

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan "sıfır reel faiz" istediğini açıklayınca kafalar karıştı. Kimileri sıfır reel faize tam destek verirken, kimileri bunun uygulanamaz olduğunu dile getirmeye başladı. Başbakan Erdoğan'ın "ABD yüzde 0.25 uyguluyor, Japonya uyguluyor. İsrail'de yüzde 2.3, Türkiye'de niye sıfır olmasın" sözleri ise kimileri tarafından reel faizin değil, faiz oranlarının sıfıra inmesi olarak yorumlandı. Ancak Başbakan Erdoğan'ın ilk olarak 2003'te dile getirdiği ve üstüne basa basa birkaç kez tekrar ettiği "sıfır reel faiz" söylemi, bütün ilgiyi reel faizlere çevirdi.

Bankacılar: Sıfır faiz sürdürülebilir değil!

Dünya gazetesi, enflasyondan arındırıldıktan sonra gerçek anlamda hiçbir getirişi olmayan sistemi işaret eden "sıfır reel faiz"i masaya yatırdı. Konunun en öncelikli taran olan finans sektörü temsilcileri isim vermeden görüş büdirmek istediler ve sıfır reel faizin bankacılık açısından sürdürülebilir bir tarafının olmayacağını söylediler.

Bir ülkede reel faizin sıfır olmasının yabancı yatırımcı açısından gösterge olmayacağını belirten bankacılar, yabancı yatırımcıların ülkesel değerleme yaparak hangi ülkede ne kadar getiri elde edeceğini hesapladığını ve yatırımlarını buna göre şekillendirdiğini söylediler. Adının açıklanmasını istemeyen bir bankacı, sıfır faiz durumunun tasarruftan vazgeçilerek, insanları tüketime yönelterek enflasyonu tetikleyerek farklı bir sonucu ortaya çıkaracağının da unutulmaması gerektiğini ve bu nedenle bankacılık açısından sürdürülebilir görülmesinin yanlış olacağını belirtti.

Vatandaş açısından bakıldığında ise reel faizin sıfır olmasının politik olarak iyi bir izlenim yaratabileceğini, Hazine'den faize ödenen rakamın olmamasının bütçe açısından olumlu bir sonuç ortaya çıkarabileceğini belirten bankacı, politikacıların bu yönde çıkışlarının vatandaşlar açısından olumlu olarak görülebüeceğini fakat bunun da gerçekçi bir yaklaşım olmadığının altını çizdi. Bir başka bankacı ise şu anda bir yıl sonraki enflasyon hedefi olan yüzde 6.73 ile bir yıllık bir Hazine kağıdının bileşik faizi olan 8.30'dan yapılan bir hesaplama ile yüzde 1.6 civarında olan reel faizin zaman zaman eksilere dahi düşebildiğini, fakat sıfır reel faiz politikasının sürdürülebilir bir dunun olmayacağını söyledi.

Uzun vadeli bir sıfır faiz politikasının Türkiye gibi temel ekonomik sorunları olan ve bunları çözememiş bir ülke açısından hayalci bir yaklaşım olacağım söyleyen söz konusu bankacı, "Reel faizi hangi faiz üzerinde düşündüğünüz önemli. Farklı bir gösterge alnndan farklı bir reel faiz oranına ulaşabilirsiniz. Başbakanımızın hangi göstergeyi dikkate aldığını bilemiyoruz. Fakat başbakanımız söz konusu hedefini hemen olabilecek bir şey gibi söylememiş, zamanla olabileceğini söylemiştir" dedi.

Reel faiz nedir?
NOMİNAL FAİZİN enflasyon oranıyla deflate edilmiş yanı arındırılmış halidir, leknık olarak, nominal faiz oranından, beklenen enflasyon oranının çıkarılması ile bulunur. Ornegın, faiz oranı yüzde 7, beklenen enflasyon oranı yüzde 6 ise, reel faiz oranı yüzde 1 'dır. Dünyanın gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerindeki oranlara baktığımız zaman bir yıl vadeli Hazine kağıdı üzerinden ve 12 ay sonrasının enflasyon hedefi ile hesaplandığında Türkiye'de reel faiz yüzde 1.6 civarında. Buna karsın basını İngiltere, ABD ve Euro Bolgesı'nın cektıgı gelişmiş ülkelerle, gelişmekte olan ekonomıleıın büyük çoğunluğunda reel faiz getiri yüzdesi sıfıra yakın yd da eksi seviyelerde gözüküyor.

Seçilmiş ülkelerde faiz ve enflasyon oranları:

BAŞBAKAN İDDİA ETTİ

BAŞBAKAN ERDOĞAN gediğimiz hafta TUSKON'da yaptığı konuşmasında,"Enflasyon, faizin neticesidir. Hedef nedir? Hedef inşallah faizle enflasyonu aynı seviyeye getirmektir. Faizi sıfırlamak ıcın bunu yapmaya mecburuz. Bu adımlan atacağız. Türkiye ona doğru gidiyor'' demıs "Su anda Amerika 0.25'i uyguluyorsa, laponya uyguluyorsa, bakın İsrail 2.3... Buralarda dolaşıyor. Bizde niye olmasın? Bizde de olması lazım. Bunu bu ülkede yapacağız er veya gec buraya gelecek" seklinde konuşmuştu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, dun ise bu hedefini iddialı bir seklide tekrar dile getirdi. Erdoğan, Türkiye Giyim Sanayicileri Demegi'nce Halk Kongre Merkezı'nde dun düzenlenen 4. İstanbul Moda Hazır Giyim konferansı'nın acılısında yaptığı konuşmasında "Reel faiz düşecek, düsmelı. Benim Merkez Bankasına müdahale etme yetkim yok. Ama arazide Merkez Bankası yok, ben varım. Halkın karsısında ben varım. Birisi faizden mutazarrır olduğu zaman gidip Merkez Bankası'nın yetkililerini bulmuyor beni buluyor. Hakaret ise bana hakaret ediyor, onlara hakaret etmiyor. Ben de düşüncelerimi sizlerle paylaşıyorum" dedi. Başbakan Erdoğan, "paradan ösıfın atacağız" dediklerinde '"enflasyon patlar" denildiğini, ancak patlamadığını, tam aksine gerilediğini ve bugün yüzde 4,3 seviyesinde olduğunu söyledi. Enflasyonun Türkiye'de 3 haneli rakamları gordugunu, ama bugünkü noktalara geldiğini ifade eden Erdoğan, şunları kaydetti: "Ama hala bir şeyleri kabullenemiyorlar. Hala enflasyon ile faizi ters orantılı olarak görme gayreti ıcınde olanlar var. Sebep nence ilişkisini görmek istemeyenler var. 'Faizi yükseltirseniz enflasyon duser' Hayır, tam aksine faiz ile enflasyon doğru orantılıdır. Ben de bunu iddia ediyorum. Yaşadıklarımla iddia ediyorum.
Eğer reel faizi daha düşük seviyelere ındıreceksek, bizim faizle enflasyonu at bası götürmemiz lazım. Bunu başarırsak o zaman göreceksiniz ki reel faiz cok daha dusuk seviyeye inecek. Düşecek, dusmelı."

DÜNYA yazarları köselerinde yorumladı

Sıfır faiz tartışmalarına DÜNYA yazarları da köselerinde katıldı.

Taner Berksoy, A Mayıs tarihindeki "0 faiz" başlıklı yazısında sıfır faiz beyanını ciddiye alınıp ırdelenlrse altından epey çapanoğlu çıktığının görülebileceğini belirterek: "Faiz oranı ekonominin temel fiyatlarından birisi. Faiz özel tasarruf ve yatırım kararlarınının belirlenmesinde en büyük etkiye sahip bir fiyat Faiz fon arzı ile fon talebini dengeleyen bir fiyat. Faiz fonların ekonomiye akması ya da dışarıya kaçması üzerinde buyuk etkiye sahip bir fiyat. Piyasa ekonomilerinde isler böyle yürüyor. Kapitalizm böyle çalışıyor. Dünya ekonomisinin düzeni yüzyıllardır böyle ıslıyor. Buğunun küresel ekonomisi hepten böyle." seklinde ifadelere yer verdi

Tuğrul Belli ise 5 Mayıs tarihindeki "Korkutucu bir hedef: "Sıfır" reel faiz!" başlıklı yazısında Kapitalizmin ismi üzerinde kapital"m (sermaye) dolaşımı üzerine kurulmuş bir sistem olduğuna değinerek:" Kapltal'in farklı yatırımlara ne miktarda, hangi vade ile dağılacağını belirleyen en önemli unsur faız'dır. Faiz olmadan sağlıklı bir sermaye dağılımı sağlamak imkansızdır. Yatırımların nsk-gelırı ilişkisini doğru kurmak Icın "risk primi" olarak da ifade edilen pozitif faiz şarttır. Son yüzyıllık doneme bakıldığında kapitalist sistemin sağlıklı islemesi ıcın sermayenin "reel" getirişinin ortalama olarak %3 civarında olması gerektiği onaya çıkmaktadır. Kısacası, faizsiz veya "sıfır" reel faizli bir kapitalist sistem düşünülemez" seklinde yazdı.

Siyasilerden farklı tepkiler
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan'ın gecen hafta gündeme getirdiği sıfır reel faiz hedefine partilerin ekonomi kurmaylarından farklı yorumlar geldi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Gedikli konhjonktur gereği artık paradan para kazanma donemi butiğini belirtirken, MHP Genel Başkan Yardımcısı Cihan Paçacı, sıfır reel faizin mümkün olduğunu ancak bunun ıcın yapısal değişikliğin şart olduğunu bildirdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Ûztrak, le soz konusu hedefin bir ideolojik yaklaşım olduğunu savundu, AKP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Gedikli, reel faizlerin yüzde 2'ye duslugunu hatırlatarak, sıfır reel faizin dünya gerçeklerini dikkate alan ulaşılabilir bir hedef olduğunu söyledi. Yeni kurulan dünyada faizin sıfır bile olmadığını, ABD'de eksi olduğunu dile getiren Gedikli, "Japonya da da öyle. Bunun anlamı paradan para kazanma döneminin bitmesidir. Başka bir ifade ile bundan sonra yatırımdan, ticaretten üretimden para kazanma dönemi başlamıştır. Artık para bolluğunda bir sorun yok. Paranın getirişi iyice dûsmüs vaziyette. Prensip olarak artık reel sektöre, üretime yönelik yatırımlar yapılmasını gerektiriyor. Dolayısıyla reel faiz yaklaşımı karlılık ıcın çalışılmalıdır" diye konuştu.

YAPISAL DEĞİŞİKLİK OLMADAN OLMAZ!

Sıfır reel faiz hedefini koyabilmek ıcın öncelikle ciddi bir yapısal değişikliğe ihtiyaç oldugugnu belirten MHP Genel Sekreteri ve Ankara Milletvekili Cihan Paçacı, "Bunu öngörmek ya da bu hedefe telafuz etmek olabilir ABD'de faiz 0.25 ama Türkiye'de bunu gerçekleştirmek cok kolay değil" dedi. Yüksek carı acıgın sözkonusu olduğu bir ekonomide bunu başarmanın kolay olmadığını belirten Paçacı şunları söyledi: "Ekonomiyi butun olarak bu hedefe göre dizayn etmek gerekir. Maliye politikası merkez bankası ve diğer kurumlar ıc ıce glrmıs konulardır. Merkez Bankası'nın aldığı tedbirlere, Hazine uyumlu bir süreç izlemezse gerçekleştirmek zor olur. Bir ekonomi bakanlığının kurulması butun kurumların burada burada toplanması ve koordinasyonun sağlanması gerekiyor. Hedeflemek doğru ama gerçekleştirmek kolay değil. Bu hedef yadırganacak bir konu degıl ama uygulamak Icın ciddi tedbirler gerekir"

"FAİZ SEBEP DEĞİL, SONUÇTUR"
 

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Oztrak, "Başbakan Erdoğan, 'faiz sebeptir sonuç değildir' diyor. Bu bir ideolojik yaklaşımdır. Faiz sonuçtur. Türkiye'de faiz benzer ülkelere göre yüksektir. Gösterge kağıtlarda faiz yüzse de 8.5'tlr, enflasyon yüzde 4'tür. Bunun nedeni hükümetin yanlış politikalarıdır ve zamanında önlem almaması nedeniyle ortaya çıkan carı acıktır. Bulunulan durumu sürdürebilmek ıcın dışarıdan cok fazla fon transferine ihtiyaç vardır. Yüksek faiz bunun yarattığı sonuçtur" dedi.

ERGÛN: KADEMELİ BİR SüREÇ

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergun, insanların faizden degıl, üretimden kazanmayı tercih etmesi gerektiğini söyledi. Bakan Ergün,CNBC-eTelevizyonu'nda katıldığı bir programda, sıfır reel faiz ile ilgili soru üzerine, reel faizin süreç içerisinde daha aşağı seviyelere gelmesi gerektiğine işaret etti. Bunun kademeli yapılabilecek bir sey olduğunu belirten Ergün, radikal önlemler getirilmesinin yaratacağı açıkları giderme şansının bulunmadığını anlattı. Ergün, harcama reformu ve vergi reformu acısından da vergi oranının asagı çekilebileceğini kaydederek, "Ama ortaya çıkan acık nasıl kapanır? Ortaya çıkan bütçe açığını karşılayacağınız kaynak, borçlanma olacaktır. 0 zaman sıfır reel faize nasıl geleceksiniz? Bunların birbiriyle çelişmeden, vadelendııılınesı gerekiyor. Bunu da yapıyoruz. Emir komuta ekonomisi olmayacağına göre, faiz piyasada dengesini bulur" diye konuştu. (AKSAM)