Sayın Okurlarım;

04 Haziran 2025 tarihli son köşe yazımın en sonunda bir eklenti yaparak, “YAZARDAN SON DAKİKA GÜNCEL NOT” başlığı ile şöyle yazmıştım. Gözümüz aydın, dünyanın içinde bulunduğu güncel harp, savaş, bomba vs. gibi bunca kaotik konjektürel durum varken, bizim de aniden nur topu gibi yeni bir sorunumuz oldu.

Efendim şöyle ki;

Danıştay 7. Dairesi uygulanmakta olan 2019/1 sayılı “Kıymet Kriterli Gözetim Uygulaması” konulu Genelgeyi 26.11.2024 tarihli kararı ile iptal etti. Gümrükler Genel Müdürlüğü’ de “Tüm Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri'ne muhatap 20.06.2025 tarihli yazısı ile durumu açıkladı. Buraya kadar güzel, olur yargı kararları muhakkak ki her şeyin başı. Fakat gel gör ki, bu açıklamadan sonra Türkiye gümrükleri karıştı. Her kafadan bir ses çıkmaya başladı. Kimi gümrük idarelerinin işlemleri eskiden olduğu gibi yürüttüğü söylenirken, kimi idareler tüm gözetimli ithalatı durdurup cezai işlem yapmaya, kimi idare kıymet kriterini yok sayıp, git Gözetim Belgesi al gel diye işlem yapmaya başladığı dillendiriliyor. Bu durumda yükümlüler ne yapacağını bilemeyince ithalat işlemlerinin gözetime tabi olan kısmı durdu. Tabii kimseden sağlıklı bir bilgi akışı olmayınca bu sefer dedikodu kazanı kaynamaya başladı. Mesleki, sektörel, konu ile ilgili kim varsa WhatsApp ve telegram vs. iletişim gruplarında söylenmeye, sızlanmaya devam ediyor ve kimse ne yapacağını bilemez durumda, bekliyor. Sadece bekliyor maalesef!

Yetkililerden ve özellikle Sayın Bakanımızdan ricam bu sağlıksız, bilinmezlik dolu ortamı bir an önce huzura kavuşturup, konu ile ilgili nihai bir kararın açıklanması. Alınacak en sert karar bile bu bilinmezlikten daha ehvendir.

Ülke, alesta durumda talimatlarınızı bekliyor Sayın Bakanım.

Arz ederim…

Bu son dakika güncel notu dikkatlerinizi çekti ise Sayın Bakana hitaben yazmış ve meramımı arz etmiştim.

Peki ben bu son dakika notunu yazdıktan sonra neler oldu. Birlikte izlemeye başlayalım.

Önce Gümrükler Genel Müdürlüğü 26.06.2025 tarihinde E-85593407-641.04-00110752999 sayılı yazıları ile İthalat Genel Müdürlüğünden alınan 26.06.2025 tarih ve 110728764 sayılı yazıda; "Gözetim uygulaması kapsamındaki tebliğlerde, tebliğ kapsamında gümrük tarife istatistik pozisyonu (GTİP) ve tanımı belirtilen eşyanın (yalnız karşısında gösterilen gümrük kıymetinin altında birim kıymetleri haiz olanlarının) ithalatında ileriye yönelik olarak yürütülecek olan gözetim uygulamasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmekte ve tebliğ kapsamı eşyanın yer aldığı tabloda, “Birim Gümrük Kıymeti” ifadesine yer verilmektedir. Yine gözetim uygulaması kapsamındaki tebliğlerde, belirlenmiş olan birim gümrük kıymetinin altındaki eşyanın ancak Ticaret Bakanlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek gözetim belgesi ile ithal edileceği hüküm altına alınmaktadır. Bu hükümlerin tetkikinden, ilgili gözetim tebliğinde gösterilen birim gümrük kıymetinin altındaki eşyanın ithalatında gözetim belgesinin aranacağı, eşyanın söz konusu birim gümrük kıymetin üzerinde ithal edilmek istenilmesi durumunda ise gözetim belgesinin aranmayacağı anlaşılmaktadır." denilmektedir. Metninde bir dağıtımlı yazı yayınlandı. Bu yazı yayınlandıktan sonra her kesim bu yazıyı kendine göre yorumlamaya başladı. Aslında konu direk olarak Yükümlülerin Gözetim Kıymeti değil, gözetim kıymetinden düşük kıymetli eşyanın gözetim tebliğindeki kıymete erişebilmek için iptal edilen genelgede yer alan yurt dışı beyanı yapabilme hakkı idi. Bu hak iptal olunca kimse ne yapacağını bilemez hale geldi. Yazar notunda belirttiğim gibi Kimi gümrük idarelerinin işlemleri eskiden olduğu gibi yürüttüğü söylenirken, kimi idareler tüm gözetimli ithalatı durdurup cezai işlem yapmaya, kimi idare kıymet kriterini yok sayıp, git Gözetim Belgesi al gel diye işlem yapmaya başladığı görüldü, işler cuma günü durma noktasına geldi. Bu durumda yükümlüler ne yapacağını bilemeyince ithalat işlemlerinin gözetime tabi olan kısmı durdu. Kimi GGM yazısında cımbızla “istenirse” ibaresi yurt dışı beyan hakkı veriyor diye algılarken, büyük bir çoğunluk (ki buna sadece yükümlüler değil gümrük idarelerinde dahil) yok, yurt dışı gözetim beyanı hadisesi kaldırıldı, artık direk gidip Gözetim belgesi almak gerekiyor diye yorum yapmaya başladı. Ortalık toz duman oldu. Hatta bu işlemin kasıtlı olarak bu günlere denk getirildiği ve haziran ayı dış ticaret istatistiklerinin düşürülme amaçlı olduğu da söylentide dolaşmaya başladı. Dedikodu kazanı karışırken iyice Arap saçına döndü. Hafta sonu bu karmaşa ile geçti.

      Hafta başına yani 30 Haziran pazartesiye ulaşıldığında bu kez Tüm Gümrük Müşavirleri Dernekleri imzası ile Gümrükler Genel Müdürlüğüne muhatap 30.06.2025 tarihli yazı ile;

“İlgi: 26.06.2025 tarihli ve 110752999 sayılı yazıları İlgide kayıtlı yazılarında bahsi geçen İthalat Genel Müdürlüğü’nün 26.06.2025 tarihli ve 110728764 sayılı yazılarında; “gözetim tebliğinde belirtilen birim gümrük kıymetinin altındaki eşyanın ithalatında gözetim belgesi aranacağı, buna karşılık eşyanın bu kıymetin üzerinde ithal edilmek istenmesi durumunda ise gözetim belgesi aranmayacağı” ifade edilmektedir. Ancak uygulamada, ülke genelindeki gümrük idarelerinin büyük bir kısmında gözetime konu ithalat beyannameleriyle ilgili herhangi bir işlem yapılmadığı; az sayıda gümrük idaresinde ise farklı uygulamaların söz konusu olduğu yönünde üyelerimizden bilgiler alınmaktadır. Söz konusu Genelgenin iptal edilerek yürürlükten kaldırılmasına müteakip o tarihten bu yana maalesef, gözetime tabi eşyalara ilişkin ithalat işlemleri neredeyse tamamına yakını bugüne kadar gerçekleştirilememiştir. Gözetime tabi eşyaların önemli bir kısmının da ihracata konu eşyaların üretiminde kullanılan hammadde veya ara mamul niteliğinde olduğu da dikkate alındığında, ithalattaki aksamanın ülkemiz ihracatını da olumsuz etkilediği; ayrıca ardiye, demuraj vb. maliyetlerde ciddi artışlara yol açtığı ve birçok sanayici ile ticari işletmelerin faaliyetlerinin durma noktasına geldiği telafisi mümkün olmayan mağduriyetlere yol açtığı anlaşılmaktadır. Bu bilgiler ışığında, uygulamada yeknesaklığın sağlanması ve ithalat işlemlerinin tamamlanması adına, açıklayıcı ve detaylı bir düzenlemenin yapılmasına ivedi ihtiyaç duyulmaktadır. Bilgilerinize sunar, gereğini takdir ve tensiplerinize arz ederiz. Saygılarımızla,” şeklinde yazıları gönderildi. Aslında Gümrük Müşavirlerinin yazıları konunun hangi boyuta ulaştığını son derece güzel ifade etmiş bulunuyor. Durum vahim. Ticaretin bir kısmı durma noktasında.

        Şimdi gelelim ben neden son dakika notumu Sayın Bakana hitaben yazdım.

Arz ediyorum;

1- İthalat genel Müdürlüğü Danıştay 7. Dairesinin 26.11.2024 tarihli ve E:2024/2206; K:2024/4870 sayılı kararı ile iptal konusu tebliğle alakalı yazılarını neden Gümrükler Genel Müdürlüğüne 26.06.2025 tarihinde göndermiştir. Arada bilmediğimiz bir yazışma prosedürü olabilir mi, olabilir ama tarih aralığı bir hayli uzun. Bu süreçte İthalat Genel Müdürlüğü herhangi bir ek önlem kararı almadı mı? Almadığını anlıyoruz ki Gümrükler Genel Müdürlüğüne tebliğin iptalini bildirmiş ve orada bırakmış.

2- Gümrükler Genel Müdürlüğü aynı gün İthalat GenelMüdürlüğü yazılarını ilgi tutup açıklama yayınlarken, neden konuya bir çözüm üretmeden yazılarını İthalat Genel Müdürlüğü yazılarından

“ANLAŞILMAKTADIR” diyerek bitirmiş ve herhangi bir fikir, talimat belirtmemiştir.

3- Bu iki Genel Müdürlüğünün arasında Gözetim mevzunun yıllardır sürüncemede kalan bir konu olduğu neredeyse bilinirken her iki Genel Müdürlükte bir çare üretmeye gayret etmeksizin adeta topu hem birbirlerine atmakta veya topu ortada acaba kim sahiplenecek diye bırakıp kenara çekilmektedir.

4- Bir diğer sonunu düşünemeyeceğim kadar beni ürküten neticede 26 Kasım 2024 tarihli yargı kararı ile 26 Haziran 2025 tarihli Gümrükler Genel Müdürlüğü yazıları arasında Gözetim Kıymetine yurt dışı beyanı yapılarak ithal edilen eşyaların durumu ne olacaktır. Bu eşyalara Geçmişe yönelik Gözetim Belgesi alınması talebinin neticelerini inanın tahayyül edemiyorum. Bu konu beni gerçekten irrite ediyor. Türk Mahkemelerinin üzerinde yeterince yük varken geçmişeyönelik KAÇ DAVA, KAÇ FİRMA, KAÇ PARA, KAÇ BEYANNAME, KAÇ FİRMA YETKİLİSİ hatta KAÇ GÜMRÜK GÖREVLİSİ’ ne cezai müeyyideler uygulanmaya başlayabilir.

 Şu an herkes BİR YETKİLİ kişi/makam’dan bir yönlendirme ve açıkayıcı bilgi bekliyor.

Ama ben biliyorum ki bu GÖZETİM YARA’ sına merhem olup,çare bulacak tek kişi sizsiniz..

Sayın Bakanım, tekraren emirlerinize arz ediyorum ki konu çok ciddi.

Kurumlar arası veya kurum içi çekişme veya anlaşmazlıkların çözümü muhakkak hallolur ama şu an gümrüklerde bekleyen, sızlanan, ne yapacağını bilemeyen, aniden habersizce mağdur duruma düşen insanlar sizden medet umuyor. Ne olur bu konuya kalıcı bir çözüm bulun.

İnanın Bakanlığınız boyunca bu konuyu halletmiş olmak,duyacağınız gururla birlikte, aldığınız alacağınız hayır duaları ömrünüzce sizinle ilerleyecek, ola ki bir gün Bakanlıktan ayrıldığınıza ise ardınızda size müteşekkir birçok insan ve Bakanlık mensubu bırakacaksınız.

Size inanıyor, güveniyorum. Şimdiden ellerinize sağlık Sayın Bakanım..

**YAZARDAN GÜNCEL GELİŞME NOTU**

Sayın Bakan, gümrüklerden yükselen feryatlara ve naçizane köşe yazımıza sağolsunlar, duyarsız kalmadı.

Şimdilik şifahen de olsa emirleri doğrultusunda iş akışı eski sistemle (yurt dışı beyanı ile gözetim tebliği kıymetine ulaşabilme) kaldığı yerden devam etmeye başladı.

Tabii bu şifahi emirleri ile iş akışı, konu ile ilgili “alınacak ilk mahkeme kararına kadar sürecek” palyatif bir önlem.

Ama olsun kilit çözüldü, Akıcı yoğun ticaret hayatı devam ediyor.

Eminim Sayın Bakan, bu konuya kalıcı ve tüm tarafların uzlaşabileceği bir çare bulacaktır.

Sağolun Sayın Bakanım..

........................