ÜLKEYİ 'ÇÖPE' BATIRMAYALIM BEYLER..!

TÜRKİYE'NİN 'ÇÖP' İLE İMTİHANI

Dünyanın en büyük plastik üreticileri; Dow Chemical, lyondell Basell, Hanwool Corpuration, Ihne Stesch Gmbh, Exxon Mobil, Matsui Technologies India Ltd. Sabic, İneas, Acros Put Ltd, Basf, Eni, LG Chem, Chevron Phillips Chemical, Lanxess firmalarıdır.

Toplasanız iki elin parmaklarına ulaşmaz. Dünya üretiminin büyük bir bölümü, bu 14 firma tarafından gerçekleştirilmektedir.

İKİ REKORU DA KIRDIK!

Ülkemizin yurtdışından plastik hammadde ithali 8 Milyon Tondur. Gelelim diğer atık ithalatımıza. 2004 yılından bu yana 18 yılda 196 kat artış olmuş. Türkiye Avrupa'nın en çok atık ithal eden ülkesi oldu. Madalyayı hak etti. Sıfır ihracat ile de rekor kırdık o yönde de bir madalyayı hak ettik galiba.

Görüldüğü üzere iki rekor.

KİM NE KADAR DÖNÜŞTÜRÜYOR?

‘Ülkemizde geri dönüşümü ne kadar gerçekleştiriyoruz?’ sorusuna OECD verileri cevap veriyor.

Rakam %12 AB'de bu oranı sorarsanız % 41. Hatta AB'nin 9. ülkesinde Eurostat verilerine göre % 50’den fazlası dönüştürülmektedir. Bu oranlara bakıldığında ülke içinde bile geri dönüşümün gerisindeyiz; geriliğimiz 3,5 kat kat veriler onu gösteriyor.

Ülkemizde geri dönüşümcü atıkçı 5000'e yakın firma olduğu değerlendiriliyor. Firmalara teşvik olduğu 2021 verilerine göre, 69 Milyon TL bankaların düşük faizli kredileri var. Yasa % 99 diyor geri dönüştürülmeli! Fiilen %12 dönüşümde ya yakılıyor, ya gömülüyor, ya da dönüştürülüyor. Bizim 5000 firmanın ne kadar dönüştürücü ve kapasitesi ne kadar veriler yok. Çevre Bakanlığı geri dönüşümle ilgili verileri açıklayamıyor.

Diğer Bakanlıklar susuyor. Belediyeler suskun. Sebep çalışma yok. En önemli etmen kaynakta atıklar ayrıştırılmıyor. Avrupa'da kaynakta ayrıştırılmaya çalışılıyor ve başarılıyor. Biz ne yapıyoruz ayrıştırmıyoruz. 2018 yılında Çin atık ithalini yasakladı. Malezya, Vietnam, Tayland plastik atık ithaline kısıtlamalar getirdi. Dünya çöp ithalinin %80'ini Çin yapıyordu. Atık kontrolünü sağlayamadığı için yasakladı.

İNGİLTERE NERE.. ADANA NERE..

Ülkemizde atık Ocak 2021 yılında Çevre Bakanlığı’nca yasaklandı. Sebepsiz yere aynı yılda kısa bir süre sonra tekrar açıldı.

İngilizler çöp poşetlerine GPS cihazı takmış. Gazeteci Kit Chellel izlemiş. 3200 km sonra Adana'da geri dönüşüm tesisi olmayan bir yere atılmış.

Adana'da alınan çöp numuneleri ile dioksinli, dioksin harici toksinler, ağır metal ve mefaolidler açısından laboratuvar incelemelerinde sonuçlar korkunç. PAH numuneler kirleticiler arasında, PCB numuneler kronik hastalık ve zekâ geriliği yapıcı, Dioksin ve furanların numunelerinden hormon ve immun sistca bozukluğu, tümör oluşumu yapıcı, ağır metal ve mataloidler akut ve kronik etkilere sebebiyet veren insan metabolizmasını etkiletip bazen maddeler aşırı derecede çıkmıştır. Kısacası oradakilerin vücut kimyasını bozmaktadır.

ÇÖZÜMÜ NASIL DERSENİZ?

Gelelim çözüm önerilerine, ülkemizde 5000 dönüştürücü firma olmasına rağmen kapasitesi ve yapısı itibari ile toplamda gerçek bu işi yapan firma bir ya da iki elin parmağını geçmez. Dünyanın en büyük üreticileri dönüşüm için elini oynatmamaktadır. Sadece seyretmektedirler. En büyük destek onlardan gelmesi gerekirken sadece satış yapıp seyretmektedirler. Kâra kâr eklemekle uğraşmaktadırlar. Buyurun yasa çıkaralım satıcılar dönüşümü de yapmalı diye.

Gelelim Çevre Bakanlığı’na ses çıkarmamakta atık ithaline hem izin vermekte, hem de izlemektedir. Atıkların yarattığı olumsuzluklar Sağlık Bakanlığı’nı da etkilemektedir. Tarım Bakanlığını daha çok etkilemektedir tarımsal üretimi bozmaktadır atıklar. Yerel Yönetimleri daha zor durumda bırakmaktadır. Sanayi Bakanlığı’nda verilerin olması gerekmektedir kapasite ile ilgili hepsi suskun seyirci. Bürokrasi ve akademiler seyrediyor ne güzel. Tersten düşünelim AB’ye biz çöpümüzü gönderelim alırlar mı HAYIR. Yılda 8 milyon ton plastik aldığımız ilk sırada saydığımız üreticiler hiçbiri yok ve sessiz izliyor.

GÖREVİ FERDİ BABAYA VERELİM

Garibanların çözümü yine Portekiz kökenli oldu. Fado, Fiesta, Futbol. Adanalı sanatçı Haluk Levent işe el attı. Sadece Adana için yaptığı tek şey Vali ile görüştü. Sıra geldi şarkıya çöplükte bir şarkı hazırlayıp, klip çekip söyleyip dans edecek. Şarkıda "çöp, çöp çöpçü çöp atar iğne batar göbek atar, mongol doğanlar, zeka geriliği olanlar yaşar”, böyle olur mu diyecek? Diğer sanatçılarda klipte dans edip eşlik edecekler. Bu yöntem tutacak.

Tarkan corona pandemisinde başarılı oldu. "Geçcek, geçcek" dedi göbek atıp şarkı söyleyince geçti. Ne aşı, ne ilaç, hiç bir şey kalmadı. Keşke Tarkan bu şarkıyı 2,5 sene önce söyleseydi bizde dans etseydik hemen geçerdi.

Haluk Levent başaramazsa Adana ve Türkiye atıkları dönüşümünü Ferdi Tayfur'a verelim görevi. O şarkı bestelesin çöplükte klip çeksin bizler dans edelim. O da olmazsa eskilere gidelim Rahmetli Müslüm Gürses'in eski bir şarkısına yeni bir klip çekelim. Çöplükte atık dönüşüm yerlerinde.

Gelelim son Portekiz yöntemine yerli ve yabancı atıkları futbol sahalarının tabanına dökelim üzerinde önce Adanaspor, sonra Adana Demir Spor maç yapsın. Bir şey olmuyor deyip tüm futbol sahalarımızın tabanına çöp döküp üzerinde futbol oynayalım. Daha fazla ithalat yapalım. En iyi çözümler Portekiz yönteminde galiba.

   - YAZAR NOTU -

Değerli okurlarım, ayrıca 'UYUŞTURUCU DOSYASINI AÇALIM MI?' başlıklı yazı dizimin 3. bölümü yine çok yakında köşemde olacak!..